Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’nun (UNFPA), Avrupa Birliği’nin finansal desteği ve Türkiye Belediyeler Birliği ortaklığı ile uygulayacağı “Kadın Dostu Kentler 3” programı, Ankara’da düzenlenen bir imza töreni ile başladı. 3 yıl sürecek programda, seçilen 25 belediye ve yerel sivil toplum kuruluşlarının iş birliğinde, karar mekanizmalarında kadınların temsilinden sokak aydınlatmalarının artırılmasına kadar belediye hizmetleri üzerinden kadın erkek eşitliğinin desteklenmesi hedefleniyor. 

14 Ocak 2025

ANKARA, TÜRKİYE - Yerelde seçilmiş yetkilileriyle vatandaşlara en yakın kurumlardan olan belediyeler ve yerelde faaliyet gösteren sivil toplum kurumları (STK), şehirlerdeki günlük yaşamda eşitliği sağlayacak her türlü çalışmanın da öncüleri. Bu bağlamda, belediyelerin ve yerel STK’ların güçlendirilmesi ve birlikte daha verimli çalışması, toplumun güçlendirilmesi için önemli bir araç. Bu amaçla ilk kez 2006 yılında başlatılan Kadın Dostu Kentler (KDK) Programı’nın 3. fazı bu kez, Avrupa Birliği’nin Katılım Öncesi Yardım Aracı-III dahilinde 5 milyon avroluk finansal desteği, Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA)’in liderliği ve Türkiye Belediyeler Birliği’nin ortaklığı ile hayata geçirildi. 2025 itibariyle başlayan programın açılışı, 14 Ocak Salı günü Ankara’da düzenlenen imza töreni ile yapıldı. 

Üç yıl sürecek program çerçevesinde, 25 belediye kapasite gelişimi açısından desteklenecek. Bu belediyelerde, sağlıktan korumaya, ulaşım ve güvenlikten kadınların karar mekanizmalarına katılımına kadar birçok farklı alanda kadın dostu adımlar atılması amacıyla yerel eşitlik birimleri kurulacak, yerel eşitlik eylem planları hazırlanacak ve uygulanacak. Böylece, kadın haklarının güçlendirilmesi yerel yönetimlerin temel bir çalışma alanı haline getirilecek. Yerelde sahip oldukları uzmanlık ve bağlantılarla sivil toplum kuruluşları programın kritik bir ayağını oluşturacak ve kırılgan gruplara erişim, sorun tespiti, politika geliştirme ve hizmet sunumunda belediyeleri destekleyecek.

Bu kapsamda, kadın dostu kent anlayışını desteklemek için belediyelerin ve STK’ların ihtiyaçları doğrultusunda çeşitli çalışmalar yapılacak. Kadına yönelik şiddetle mücadeleyi, kadının güçlenmesini ve kadın sağlığını desteklemek amacıyla Kadın Danışma Merkezleri ve Sığınma Evleri kurulması teşvik edilecek. Kadınların ekonomik ve sosyal hayata katılımını artırmak için kreş ve bakım hizmetleri güçlendirilecek. Kadınların güvenliği için aydınlatılmış yolların, güvenli ulaşım hatlarının ve kamera sistemlerinin yaygınlaştırılması desteklenecek. Engelli kadınların toplumsal yaşama daha aktif katılımını sağlamak için fiziksel mekanlar daha erişilebilir hale getirilecek. Kadın girişimciliği, kadın liderliği ve karar mekanizmalarında kadınların temsilini artırmak için çalışmalar yürütülecek. Ayrıca, toplumsal farkındalığı artırmak amacıyla kadın hakları ve eşitlik konularında konferanslar ve paneller düzenlenecek.

Programın imza töreni, Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) Genel Sekreteri Suat Yıldız, Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu, UNFPA Türkiye Temsilcisi Mariam A. Khan, Avrupa Birliği Başkanlığı Mali İşbirliği ve Proje Uygulama Genel Müdürü Bülent Özcan ve Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Thomas Ossowski’nin ve  katılımıyla gerçekleştirildi. Törende, bu önemli işbirliğinin ve programın hedeflerinin altı çizildi. 

Etkinlikte konuşan ve toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda belediyelerin daha kapsayıcı ve adil hizmetler sunabilmesini destekleyen Kadın Dostu Kentler Programının bir parçası olmaktan mutluluk duyduğunu belirten Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) Genel Sekreteri Suat Yıldız; “Bu programın kadınların şehirlerdeki yaşam kalitesinin artırılması, iş gücüne katılımının teşvik edilmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması adına önemli bir başlangıç olduğu inancındayım,” ifadelerini kullandı.

UNFPA Türkiye Temsilcisi Mariam A. Khan, etkinlikteki konuşmasında; "Kadın Dostu Kentler programı, başladığı günden beri Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile UNFPA iş birliğindeki öncü girişimlerden biri oldu. Dönüştürücü bir değişim yaratarak, Türkiye'de Kadın Dostu Kentler kavramının tanımlanmasını sağladı. İlk iki fazının sistemsel başarısına dayanarak, KDK'nın 3. fazı 25 yeni belediyede kadın haklarını savunacak ve kadın-erkek eşitliğini güçlendirmeye devam edecek," dedi.

Avrupa Birliği, Birlemiş Milletler ve Türkiye arasındaki iş birliğinin önemine dikkat çeken  Avrupa Birliği Başkanlığı Mali İşbirliği ve Proje Uygulama Genel Müdürü Bülent Özcan; “Bugün Kadın Dostu Kentler 3 gibi önemli bir programı, AB kaynaklarıyla, UNFPA ve TBB iş birliğinde desteklemekten mutluluk duyuyoruz,” şeklinde konuştu. 

Programın toplumsal cinsiyet eşitliği üzerindeki katkılarını vurgulayan AB Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Thomas Ossowski; “Bugün Türkiye Belediyeler Birliği, UNFPA ve Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı ile birlikte Kadın Dostu Kentler projesinin üçüncü fazının imza törenine katılmak benim için bir onur. Bu program, kadınların güvenliğinin, onurunun ve sağlığının sistematik olarak önceliklendirildiği ve kadınların seslerinin şehirlerimizin ve topluluklarımızın şekillendirilmesinde ayrılmaz bir parça olduğu bir gelecek inşa etme konusunda AB, Türkiye ve UNFPA’in ortak bir taahhüdüdür,” ifadelerini kullandı.

KDK programı, belediyeler tarafından sunulan hizmetlerle kadınların haklarını ve sahip oldukları fırsatları güçlendirerek kadın dostu kentler oluşturmanın yanı sıra yerel düzeyde kadın-erkek eşitliğinin sağlanmasına da önemli bir destek sunacak. Yerel eşitlik mekanizmaları ve eylem planlarının kurumsallaşması ile kalıcı değişimlerin önünü açacak. Programa katılan belediyeler, kadınların ve kırılgan grupların ihtiyaçlarına duyarlı, daha kapsayıcı ve eşitlikçi bir yönetim anlayışı ile şehirlerdeki yaşam kalitesini artırarak önce yerel sonra toplumsal düzeyde gelişim ve refah için sağlam bir temel oluşmasına da öncülük edecek.

Arka Plan: Kadın Dostu Kentler (KDK) Programı, UNFPA’in Türkiye’deki çalışmalarında yıllardır marka değeri taşıyan, ulusal çapta kadın dostu kent anlayışını temelden etkileyen ve değiştiren öncü bir programıdır. Bu program, yalnızca kadın dostu kentler oluşturulmasında değil, aynı zamanda yerel yönetimler ve sivil toplum alanında kadın erkek eşitliğinin  eşitliğinin yerel düzeyde kurumsallaşmasında ve yaygınlaşmasında da dönüştürücü bir rol oynadı. Programın önceki uygulamaları KDK I (2006-2010) ve KDK II (2011-2015), Yerel Eşitlik Eylem Mekanizmaları ve Planlarının geliştirilmesi ve uygulanmasında güçlü bir temel oluşturdu.