UNFPA, cinsel sağlık ve üreme sağlığı konularında toplumsal cinsiyet ve hak temelli bir yaklaşımı destekler.

Üreme sağlığına yatırım yapmak hayat kurtarabilir ve iyileştirebilir. Bunun yanında, HIV/AIDS'in yayılmasını yavaşlatabilir ve toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik edebilir. Bunlar ise, sırasıyla, nüfus artışını sabitlemeye ve yoksulluğu azaltmaya yardımcı olabilir.

1994 Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı (ICPD) kaliteli üreme sağlığı hizmetlerinin evrensel olarak erişilebilir olmasını sağlamanın zorluğunu ortaya koydu.

Üreme sağlığı, her yaştan kadın ve erkek için bir endişe kaynağı olduğundan, UNFPA, insanların yaşam döngülerinin farklı aşamalarında karşılaşabilecekleri belirli zorluklara göre uyarlanmış programları destekler.

UNFPA aile planlaması hizmetlerini de destekleyerek üreme haklarını herkes için erişilebilir hale getirmek adına çalışmalar yürütür. Ayrıca sağlık hizmeti sağlayıcılarına teknik destek, ekipman ve eğitim desteği sağlayarak bu hizmetlerin kalitesinin artırılmasına yardımcı olur.

Toplumsal cinsiyet perspektifi, üreme sağlığını iyileştirme çabalarında en temel unsurlardan biridir. UNFPA'in çalışmalarının önemli bir parçasını da, erkeklerin ve onları daha sağlıklı ve sorumlu cinsel partnerler haline getirebilecek destek hizmetlerinin desteklenmesi oluşturur. 

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların (CYBE) önlenmesi ve tedavi edilmesi, UNFPA'in çalışmalarının diğer bir önemli bir parçasını oluşturur. Dünyada her yıl, bel soğukluğu, frengi, klamidya ve trikomoniyaz dahil yaklaşık 340 milyon yeni tedavi edilebilir, CYBE vakası ortaya çıkıyor. HIV'in bulaşması ile de bağlantılı olan CYBE'ler sağlık sistemine de ciddi bir yük oluşturuyor. HIV/AIDS'in önlenmesi UNFPA için acil bir önceliktir. Ailelerde ve toplumda kurulan güç ilişkileriyle de yakından ilgili olan bu konuya ilişkin, UNFPA, davranış değişikliğini, savunuculuğu, eğitimi ve kadınların güçlendirilmesini teşvik eden projeleri de destekler.

Türkiye ve Güney Kafkasya'da Üreme Sağlığının Desteklenmesi

Hem Türkiye’de hem de Güney Kafkasya ülkeleri Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan’da cinsel yolla bulaşan enfeksiyon vakalarının sayısındaki hızlı artış ve HIV/AIDS'in yayılmaya devam etmesi üreme sağlığı açısından büyük riskler taşıyor.

Dört ülkede de işsizlik gibi sebepler, Rusya gibi yüksek riskli HIV/AIDS ülkeleri de dahil olmak üzere başka ülkelere, şehirlere, yurtdışına göç eğilimini artırırken, kırsaldan şehirlere göçü de hızlandırıyor.

Bu trendin bir sonucu olarak, göçmen işçilerin korunmasız cinsel ilişkiye girip ailelerinin yanına dönmesi gibi pek çok etken CYBE’lerin daha da hızlı yayılmasına sebep olabiliyor. 

Bu dört ülkede de sorunların çözümü için en temel gerekliliklerden birinin nüfus ve üreme sağlığı konularına ilişkin verilerin kalitesinin iyileştirilmesi olduğu söylenebilir. Kalkınma konusunda dünya çapında sahip olduğu veri toplama deneyimi ile UNFPA, Türkiye, Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan’daki hükümetlere önemli sayım ve anketlerin sonuçlarını yürütme, analiz etme ve yayma konusunda katkı sağlıyor.

Yeni kişisel ve cinsel özgürlük seviyeleriyle, bölgedeki dört ülkenin tamamında gençlerin ve ergenlerin üreme sağlığı ve genç dostu hizmetlerle ilgili bilgilere erişime olan ihtiyaçlarının farkında olarak, UNFPA akran eğitimi programı ile gençlere üreme sağlığı ve haklarını korumak için ihtiyaç duydukları doğru bilgileri vermenin en etkili yollarından birini ortaya koyuyor. 

Toplumsal cinsiyet perspektifi, bölge genelinde üreme sağlığının iyileştirilmesi açısından hayati önem taşıyor. UNFPA, ihtiyaç duydukları üreme sağlığı ve haklarına kavuşmalarına yardımcı olmak için Türkiye, Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan'daki kadınları güçlendirme çabalarına da katkı sağlıyor. 

Dört ülkede de kırsal kesimlerde ve/veya daha geleneksel topluluklarda, ekonomik sorunları olan ve çözüm olarak kızlarını erken yaşta evlendiren aileler var ki bu bir takım zorlukları da beraberinde getiriyor. UNFPA ayrıca bölgedeki erkekleri üreme sağlığına dahil etme ihtiyacına ilişkin de çalışmalar yapıyor.

UNFPA, bölgedeki cinsel sağlık ve üreme sağlığı ile ilgili tüm çalışmalarında, desteklediği programlara azami halk desteği ve katılımı sağlamak için tek tek, ülkelere ve topluluklara özgü kültürel hassasiyetleri ve gelenekleri dikkate almaya özen gösterir.

UNFPA, bu dört ülkede de acil gebelik bakımını iyileştirmek, kaliteli üreme sağlığı hizmetleri sağlamak ve bölgedeki erkek, kadın ve gençlerin daha sağlıklı ve güvenli yaşamlar sürebilmesi ve yerelde bu çabalara liderlik edebilmesi için üreme sağlığı konularında kamu bilincini artırmak için hükümetler ve sivil toplumla birlikte çalışır.