Dünyanın en fazla mülteci barındıran ülkesi konumundaki Türkiye bugün, 3,6 milyonu geçici koruma altında bulunan Suriyeliler olmak üzere yaklaşık 4 milyon mülteciye ev sahipliği yapıyor. Mültecilerin %20’sini gençler oluştururken, %46’sını da kadınlar oluşturuyor. Türkiye’deki en dezavantajlı gruplar arasında yer alan mülteci kadınlar ve gençler temel sağlık hizmetlerine erişim başta olmak üzere istihdam, güçlenme, toplumsal cinsiyete dayalı şiddet ve sosyal uyum gibi pek çok konuda çeşitli zorluklarla karşılaşmaya devam ediyor. 

ANKARA, TÜRKİYE - İngiltere Büyükelçiliği tarafından finanse edilen, UNFPA Türkiye tarafından Ankara Büyükşehir Belediyesi işbirliğiyle başlatılan “Kadınlar ve Gençler için Sosyal Uyumun ve Çalışma Hayatına Katılımın Desteklenmesi Projesi” hem mülteci hem de yerel topluluklardan kadın ve gençlerin desteklenmesini ve güçlendirilmesini hedefliyor. 

Projenin en önemli bileşenlerinden bir tanesi Ankara’da açılan Kadın ve Gençler için Destek Merkezi. Dezavantajlı durumdaki kadınlar ve gençler için sağlık ve koruma hizmetleri sağlanan, güçlenme çerçevesinde farkındalık çalışmaları yapılan ve psiko-sosyal destek verilen bu merkezde, istihdama yönelik kariyer danışmanlığı, dil ve meslek kursları ile birlikte sanatsal ve kültürel faaliyetler, atölyeler ve geziler gibi sosyal uyumun güçlendirilmesine yönelik çalışmalar yürütülüyor. Merkezde ayrıca kadınlara ve gençlere toplumsal cinsiyete dayalı şiddet konusunda farkındalık kazandırılıyor ve gerekli durumlarda uzmanlarca önleme ve müdahale çalışmaları yapılıyor. 

8 yıl önce Suriye’den savaş nedeniyle Türkiye’ye göç eden Azize merkeze gelen mülteci kadınlardan biri. “7-8 aydır geliyorum merkeze. Oğlum da benimle geliyor. Ben de oğlum da psikolog desteği alıyoruz merkezden. Savaş sebebiyle oğlum kendini hiç rahat hissetmiyordu, okulda sosyal değildi. Burada aldığımız destek sayesinde artık çok daha rahat” sözleriyle özetliyor merkezden aldığı desteği. Merkezde kurslara da katıldığından bahseden Azize, sadece oğlunun değil artık kendisinin de çok daha sosyal olduğunu söylüyor: “Kurslarda çok arkadaş edindim, yeni insanlarla tanıştım. Normalde korkardım böyle bir yere gelmekten ama burayı evim gibi hissediyorum.”

Merkeze 4 aydır gelen Entibah da aynı fikirde: “Burada aldığım kursların çok faydasını gördüm. Yeni şeyler öğrenmek ve yeni insanlarla tanışmak çok güzel”. Azize gibi merkezden psikososyal destek hizmeti alan Entibah bu destekten hem kendisinin hem kızının çok faydalandığından bahsediyor: “Özellikle kızım için çok faydalı oldu, insanlardan korkuyordu. Artık çok daha iyi hissediyor kendini”.

Proje kapsamında, özellikle Ankara’nın uzak ilçelerinde ve daha kırsal bölgelerinde yaşayan en dezavantajlı durumdaki kadınlara ve gençlere erişmek, merkez hizmetlerini onlara da ulaştırmak ve gerekirse merkeze gelmelerini teşvik etmek için uzman ekiplerce düzenli olarak saha ziyaretleri yapılıyor. 

Rayhan merkezin ulaştığı kadınlardan sadece biri. Suriye'deki savaştan kaçıp Türkiye’ye sığınan Rayhan, eşini savaşta kaybettikten sonra 3 çocuğunun sorumluluğunu tek başına üstlenmek zorunda kalan bir anne. “Benim eşim vefat etti. 3 çocuğumla birlikte yaşıyorum. Bana onlar ulaştılar. Merkeze gelebileceğimi, pek çok konuda destek alabileceğimi söylediler. Burada her şey var. Bizimle çok güzel ilgileniyorlar. Artık kendimi yalnız hissetmiyorum.” 

Merkez psikoloğu Kardelen Sayan merkeze özellikle kadınların geldiğini söylüyor: “Travma, stres ve kaygı bozukluğu çok yaygın. Çoğu eşini kaybetmiş yahut eşinin yerini dahi bilmiyor ve çocuklarına kendileri bakıyor. Bu durum hem onlar hem de çocuklar için zorlayıcı oluyor. Burada onlara gereken desteği sağlıyoruz. Gerekli gördüğümüzde de yönlendirmeler yapıyoruz.”

Merkezde hemşire olarak çalışan İsmihan Akdoğan ise merkezde sağlanan sağlık okuryazarlığı çalışmalarından  bahsediyor: “Hem temel sağlık hizmetlerine erişim hem de cinsel sağlık ve üreme sağlığı konularında bilgilendirme yapıyoruz. Özellikle erken yaşta evlendirilmiş kadınlara ulaşarak, yaptığımız bilgilendirme ve farkındalık artırma çalışmaları ile aile planlaması konusunda onları destekliyoruz”. 

“Kadınlar ve Gençler için Sosyal Uyumun ve Çalışma Hayatına Katılımın Desteklenmesi Projesi” İngiltere Büyükelçiliği finansmanıyla UNFPA Türkiye ve Ankara Büyükşehir Belediyesi işbirliğiyle yürütülüyor. Proje, hem merkez hem de saha faaliyetleri ile Azize, Entibah ve Rayhan gibi pek çok kadın ve gencin desteklenmesini ve güçlenmesini hedefliyor.