Çocuk yaşta, erken ve zorla evlilikler, hem dünyada hem de Türkiye’de özellikle kız çocuklarının eğitim haklarını ellerinden almaya, bedenleri üzerindeki söz haklarını ihlal etmeye ve onları hayallerinden koparmaya devam ediyor. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu UNFPA Türkiye, Türkiye’nin dört bir yanında kadına yönelik şiddet ve çocuk yaşta, erken ve zorla evlilikler başta olmak üzere kadınlara ve kız çocuklarına yönelik bütün zararlı uygulamalarla mücadele etmeye, ayrıca Japonya Hükümeti’nin finansal desteği ile gençlere yönelik cinsel sağlık ve üreme sağlığı konusunda hak ve hizmetlere erişimlerini artırmak için çalışmaya devam ediyor.

Hatay, TURKİYE - Betül, 18 yaşında. 2015 yılında, Suriye’de, evlerinin önünde arkadaşlarıyla oynarken düşen bir bomba, Betül ve ailesinin hayatını tamamen değiştirdi. Sırtına bir şarapnel parçası isabet eden genç kız, ölümden döndü. Doktor, ameliyat edilirse, Betül’ün engelli kalabileceğini hatta hayatını kaybedilebileceğini, bu yüzden de o parçanın artık Betül’ün vücudun bir parçası olacağını söyledi. Bu olayın ardından, Betül ve ailesi Türkiye’ye göç etti.

“O parça hala sırtımda. Ağır şeyler kaldırmamam gerekiyor. Onun dışında bir sıkıntım yok. Ama babam bu olaydan sonra bizim adımıza çok korktu. Bu yüzden de Suriye’den ayrılmaya karar verdik” sözleriyle anlatıyor Betül yaşadıklarını.

Türkiye’de daha güvendeydi ancak bu kez başka bir zorlukla karşı karşıyaydı Betül. Ailesi onu çocuk yaşta evlendirmek istiyordu. 

“Suriye’de henüz küçükken evlendirilir kız çocukları. Çok duyardık, 15 yaşında bir kız çocuğu evlenmiş, doğum yapıyor diye. O kızın ya da çocuğunun öldüğünü duyardık. Annem de beni önce okutmak istemedi, evlendirmek istedi.” diyor Betül.

Aslında başta Türkçe bilmediği için okumaktan korktuğunu söylüyor. Hayatının değiştiği anı ise Hatay’daki Gençlik Merkezi ile tanışması olarak tanımlıyor. 

“Bu merkeze güçlenmek için geldim. Önce Türkçe dil çalışmalarına katıldım, dili öğrendim, artık okumaktan korkmuyordum” diye özetliyor merkezle tanışmasını Betül. Çocuk yaşta evlendirilmek değil, okumak istediğini söyleyen Betül’ün en büyük hayali ise Türkçe öğrendikten hemen sonra yine Gençlik Merkezi ile gerçekleşti. 

Türkçe dil çalışmalarının ardından merkezden psikososyal destek almaya başlayan Betül, bu hizmetin hayatını değiştirdiğini söylüyor: “Annem okumamı istemiyordu. Buradaki psikologla görüştüm. Durumu anlattım. Ailemle nasıl konuşacağım konusunda beni yönlendirdiler.

Betül hiç vakit kaybetmeden ailesiyle konuştu ve sonunda onları ikna etmeyi başardı; “Aileme uzun uzun anlattım. Ben küçükken evlenmek istemiyorum, okumak istiyorum dedim ve onları ikna ettim. Şimdi 12. Sınıftayım, üniversiteye gidicem inşallah” diyor Betül. “Şu an benim için en önemli şey okumak” diye de ekliyor.

Betül, Japonya Hükümeti’nin finansal desteğiyle, UNFPA Türkiye ve Sağlıkta Genç Yaklaşımlar Derneği’nin iş birliğiyle yürütülen “Genç Mültecileri Destekleme Programı” kapsamında faaliyet gösteren Hatay Gençlik Merkezi’nde yalnızca hayallerini gerçekleştirmesini sağlayacak bu hayati desteği almadı.

Betül, merkezde Türkçe konuşma çalışmalarının yanında, cinsel sağlık ve üreme sağlığı ve toplumsal cinsiyet eşitliği, toplumsal cinsiyete dayalı şiddet gibi konularda oturumlara da katıldı. Merkezdeki psikolog ve hemşirenin yönlendirmesiyle, hijyen kitlerinden, sosyal uyum etkinliklerinden faydalandı. Gençlik Kurullarına katılıp, genç bir birey olarak yaşadığı sorunları, ihtiyaçlarını ve çözüm önerilerini dile getirdi.

Merkezde öğrendiği her şeyi ailesi ile de paylaştığını söyleyen Betül şimdi çok daha güçlü ve umutlu: “Buraya geldim, bana çok şey öğrettiler, çok şey anlattılar. Burada güçlendim ben. Okumam lazım benim. Eczacılık ya da işletme okumak istiyorum Aileme destek olmak istiyorum. Bu konuda bana çok yardım ettiler. Bana destek olan herkese çok teşekkürler.”

Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu, UNFPA Türkiye, Japonya Hükümeti’nin finansal desteği ve Sağlıkta Genç Yaklaşımlar Derneği (Y-PEER Türkiye) iş birliğiyle yürütülen “Genç Mültecileri Destekleme Programı” kapsamında Ankara, Diyarbakır, Hatay ve İzmir'de faaliyet gösteren dört Gençlik Merkezi ile Betül gibi binlerce kız çocuğuna ve gence sağlık, sosyal koruma ve güçlenme alanlarında destek sağlıyor, potansiyellerini gerçekleştirebilsinler diye var gücüyle çalışmaya devam ediyor.