Tüm Türkiye’yi derinden sarsan 6 Şubat 2023 depremlerinin üzerinden tam 1.5 yıl geçti; ama ihtiyaçlar devam ediyor. Bölgede yaklaşık 650 bin kişi hala geçici barınma alanlarında yaşıyor. Özellikle kadınlar ve kız çocukları, sağlığa, eğitime ve istihdama erişimde zorluk yaşıyor ve bu da koruma ihtiyaçlarını artırıyor.  Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), KAMER Vakfı’nın ortaklığı ve Japon Hükümeti’nin finansal desteğiyle Adıyaman ve Malatya’daki Kadın Sağlığı Danışma Merkezi ile kadınların ve kız çocuklarının güçlenmesi için çalışıyor. Daha fazlasını güçlenen kadınlar anlatıyor. 

Adıyaman, Türkiye - Deprem bölgesinde konteyner kentlerde yaşayan yaklaşık 650 bin kişinin neredeyse yarısını kadınlar ve kız çocukları oluşturuyor. Barınma, temiz su, hijyen gibi temel ihtiyaçların yanı sıra kadınların ve kız çocuklarının sağlık ve koruma alanında özelleşmiş ihtiyaçları da var. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), KAMER Vakfı iş birliğinde Japon Hükümeti’nin finansal desteği ile Kadın Sağlığı Danışma Merkezlerinde kadına yönelik şiddetle mücadele başta olmak üzere koruma hizmetleri ve üreme sağlığı danışmanlığı sağlayarak kadınların güçlenmesi için çalışıyor.

Eşinden gördüğü fiziksel ve psikolojik şiddet nedeniyle zor günler geçiren 2 çocuk annesi Aysun (32), ayrıldığı eşinden 5 çocuğu için 8 yıldır sadece 500 lira nafaka alan ve güçlükle geçinen Gül ve depremde evini kaybeden ve tüm zorluklara rağmen kızını okutmaya çalışan 3 çocuk annesi Münire (55) o kadınlardan sadece birkaçı… Ortak noktaları ise UNFPA ve KAMER desteğiyle güçlenen kadınlar olmaları… 

Kadın Sağlığı Danışma Merkezi ile değişen hayatlar

Gül, 8 yıl önce eşinden ayrılıp 5 çocuğunun sorumluluğunu kendi üzerine aldı, ancak 500 lira olan nafaka tutarı 8 yıl içinde hiç değişmedi. “Şu anda 500 lirayı hangi çocuğuma yetirebilirim?”  diyerek sorguluyor bu adaletsizliği. Kadın Sağlığı Danışma Merkezi ile tanıştıktan sonra birçok konuda farkındalığının arttığını söyleyen Gül, nafaka tutarını artırmak için hukuki yollara başvurabileceğini öğrendiğini ve merkezin yönlendirme desteği ile bir avukat tuttuğunu, hakkını aramak için dava açacağını anlatıyor. 

“Tam düşüş zamanında kolumdan tuttular, kaldırdılar beni” diyor Gül, aldığı desteğin hayatına nasıl dokunduğunu anlatırken ve ekliyor; “Artık kendimi çok daha güçlü hissediyorum. Biliyorum yalnız değilim.”

2 çocuk annesi Aysun ise eşinden gördüğü fiziksel ve psikolojik şiddet nedeniyle uzun süredir zor günler geçiriyordu. Hissettiği toplum baskısı ve iyileşme umudu ile boşanmayı yıllardır erteleyen genç kadın, aradığı cesareti ve desteği Adıyaman’da Kadın Sağlığı Danışma Merkezi’nde buldu. Merkezden hem maddi hem de psikososyal destek aldığını anlatan Aysun, “Benimle çok güzel ilgilendiler. Gerçekten yalnız olmadığımı hissettim ve çok mutlu oldum. Bu, benim hayatta ilk defa hissettiğim bir şey,” diyor. 

Yaşadığı en zor günleri güçlenerek geride bırakan Aysun şu anda üniversitede okuyor ve aynı zamanda KPSS’ye hazırlanıyor. Hayatındaki ve kendindeki değişimi; “Artık biliyorum; tek başıma da başarabilirim, kendi ayaklarım üstünde durabilirim,” sözleriyle anlatıyor.

Üç çocuk annesi Münire ise depremde evini kaybeden ve hayatı altüst olan yüz binlerce kadından sadece biri. Ailesiyle birlikte yeniden hayata tutunmaya çalışırken en büyük önceliği ise kızını okutabilmek; “Ben okuyamadım ama ne olursa olsun kızımın arkasındayım, okuması ve meslek sahibi olması için elimden geleni yapacağım,” diyor.

Kadın Sağlığı Danışma Merkezi’nin depremden etkilenen mahallelerde kadınlar için düzenlediği sağlık ve koruma eğitimlerine katılan Münire, hem kişisel hijyen, hem kadın sağlığı, hem de kadına yönelik şiddetle ilgili bilgilendiğini ve güçlendiğini anlatıyor; “Eşime de söylüyorum, kanun var, kurumlar var. Bir yanlışın olursa seni şikayet ederim, bak benim arkamda varlar.”

Adıyaman Kadın Sağlığı Danışma Merkezi’nin sosyal hizmet uzmanı Serap, felaket sonrasında yaşadıkları süreci “Depremi biz de yaşadık, sonrasında hemen sahaya indik ve ilk önce kadınlara ve çocuklara ulaşmaya çalıştık,” diyerek anlatıyor. 

Düzenli olarak sosyal hizmet uzmanı, psikolog ve hemşirelerle birlikte saha ziyaretleri yaptıklarını, kadınların ihtiyaçlarını tespit ettiklerini ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet, üreme sağlığı, doğum öncesi ve doğum sonrası bakım konularında farkındalık oturumları düzenlediklerini, psikosoyal destek verdiklerini ve yönlendirmeler yaptıklarını söylüyor.  

UNFPA, ortaklarının desteği ile depremin ilk gününden bu yana sahada kadınlara ve kız çocuklarına destek oluyor. Japon Hükümeti’nin finansal desteği ve KAMER Vakfı’nın iş birliği ile Kadın Sağlığı Danışma Merkezlerimiz aracılığıyla üreme sağlığı ile toplumsal cinsiyete dayalı şiddeti önleme ve müdahale hizmetleri sunmaya devam ediyoruz.