6 Şubat 2023 depremlerinden bu yana tam bir buçuk yıl geçti. 11 ilde, yaklaşık 9.1 milyon kişinin doğrudan etkilendiği depremin yıkıcı etkileri de ihtiyaçlar da devam ediyor. 3.6 milyondan fazla kişinin evini kaybettiği depremin ardından yaklaşık 670 bin kişi geçici barınma alanlarında yaşamaya devam ediyor. Bölgedeki en kırılgan gruplardan olan gençlerin sayısı, yaklaşık 1.1. milyon. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu, UNFPA Türkiye, ABD Hükümeti’nin finansal desteği ve Sağlıkta Genç Yaklaşımlar Derneği (SGYD) iş birliği ile depremden en çok etkilenen bölge Hatay’da gençleri güçlendirmek için çalışmaya devam ediyor. Daha fazlasını gençler anlatacak. 

HATAY, TÜRKİYE - Konteynerlerde yaşamın zorlukları, özel alan ve mahremiyet sıkıntıları, istihdam sorunları, sosyalleşecek ve ders çalışacak yeterli alan bulunamaması, sağlık ve koruma hizmetlerine erişimde yaşanan güçlükler, depremden bu yana devam eden korku, kaygı, depresyon ve daha nicesi… Deprem bölgesinde yaşayan yaklaşık 1 milyon genç için hayat şartları hala çok zorlu. UNFPA Türkiye, depremden en çok etkilenen illerden Hatay’da gençlere destek için ilk günden beri sahada. Devam eden ihtiyaçları da bütün bu zorluklara nasıl göğüs gerdiklerini de gelin o gençlerden dinleyelim. 

Beste (18) depremi Hatay, Samandağ’da yaşadı, şu anda da Samandağ’da ailesiyle birlikte bir konteynerde zorlu koşullarda yaşamını sürdürüyor. Depremlerden 1.5 yıl sonra hem yaşadıkları büyük travma ile mücadele etmeye devam ediyor. Bu süreçte hem sosyalleşmeye hem de psikolojik desteğe çok ihtiyaç duyduklarını söyleyen Beste, UNFPA destekli Gençlik Merkezi’nden aldığı desteğin ve katıldığı etkinliklerin ona iyi geldiğini anlatıyor: “Depremlerin ardından herkes psikolojik olarak sorun yaşıyor. Yine de sıkıntılı hissettiğimizde, diğer insanlar da zaten sıkıntı çektiği için birbirimize anlatmaya çekiniyoruz aslında. Gidecek pek bir yer yok, sosyalleşmek de kolay olmuyor. Burada psikolojik danışmanlarla konuşunca, etkinliklere katılınca insana biraz özgüven geliyor” diyor, ilk kez gülümseyerek. 

Beste, bölgedeki zorlu şartlar altında üniversite sınavına hazırlanan binlerce gençten bir tanesi aynı zamanda. Yaşadıkları önemli sorunlardan birinin de ders çalışacak yeterli alan bulamamaları olduğunu söylüyor. “Ailecek küçük bir konteynerde kaldığımız için ders çalışmak biraz zor oluyor. Dışarıda da ders çalışacak alan bulmak kolay değil. Burada çoğunlukla ücretli kütüphaneler var ve bu kütüphaneler çok katlı olduğu için gitmeye korkuyoruz” diyor ve ekliyor: “Burası aslında tüm bu karmaşadan kaçabileceğimiz bir alan oluyor bizim için.

Gençler için ders çalışacak ücretsiz alanlara ihtiyaç olduğunu söyleyen gençlerden bir diğeri de Gamze. Gençlik Merkezimize kız kardeşiyle birlikte geliyor. Depremlerin ardından 1.5 yıl geçmiş olsa da hijyen ihtiyaçlarının da devam ettiğini belirten Gamze, merkezden aldığı kadın hijyen kitinin çok işe yaradığını ve bu desteklerinin devam etmesinin onlar için önemini vurguluyor. Merkezde düzenlenen farkındalık oturumlarına ve sosyal etkinliklere de katılan genç kadın, bu süreçte öğrendikleriyle güçlendiğini söylüyor: “Burada bir sürü şey öğreniyorum. Mesela toplumsal cinsiyetle ilgili bir sürü şey öğrendim, eğitimlerin bana çok katkısı oldu, burası bize keyif veriyor.”

Cansel (26) de Hatay Samandağ’da yaşadı depremi. Depremlerin ardından, ailesiyle birlikte dokuz ay çadırda kaldı. Şu anda yaşadıkları en önemli sorunlardan birinin, iyileşmek için en çok ihtiyaç duydukları şu dönemde, sosyalleşilebilecek alanlar bulamamaları olduğunu söylüyor Cansel. Samandağ’daki UNFPA destekli Gençlik Merkezi’nin  bu ihtiyaca bir nebze de olsa yanıt verebildiğini; psikososyal destek almanın ve benzer tecrübeler ve sıkıntılar yaşayan gençlerle bir araya gelmenin, sohbet etmenin, sosyal etkinliklere katılmanın ona iyi geldiğini anlatıyor. “Buraya geldik; bazen film izledik, bazen sohbet ettik. Psikolojik destek alma şansımız da oluyordu. Bunlar çok iyi geldi, çünkü bunları yapabileceğimiz neredeyse başka hiçbir alan yok.”

Hatay Samandağlı bir başka genç Ezgi (21) ise üniversite birinci sınıf öğrencisi. Depreme sekiz kişilik ailesiyle beraber yakalandı. Evlerinin ağır hasar alması sonucu uzun süre çadırda yaşadılar. Ezgi de diğer gençler gibi, depremin ardından psikolojik destek ihtiyacı olduğunu anlatıyor. “Normalde gerçekten güçlü biriyim, ama depremden sonra her gece uyurken en kötüsünü düşünüyordum, psikolojik olarak da kendimi iyi hissetmiyordum.” UNFPA destekli Gençlik Merkezi ile tanıştıktan sonra üreme sağlığı konularında danışmanlık ve psikososyal destek alan Ezgi, ekiplerle sürekli irtibat halinde olduğunu söylüyor ve merkeze düzenli olarak giderek etkinliklere katıldığından bahsediyor. “Bizimle sürekli iletişim halindeler ve kendimi çok daha rahat hissediyorum.” Gençlik merkezi ekibinden kadın hijyen kiti de aldığını belirten Ezgi, adet düzensizliği gibi sorunları olduğunda da hemşireyle görüştüğünü belirtiyor.

Beste, Gamze, Cansel, Ezgi ve daha yüz binlerce genç deprem bölgesinde zorlu şartlar altında yaşamlarını sürdürüyor. UNFPA bölgedeki gençlerin güçlendirilmesi ve iyileşmelerine destek verebilmek için ABD Hükümeti’nin finansal desteği ile sağlık ve koruma hizmetleri sağlamaya devam ediyor. #Birlikteİyileşeceğiz.