6 Şubat 2023’te 9 saat arayla gerçekleşen iki yıkıcı depremin ardından, 50 binden fazla insan hayatını kaybetti, çok daha fazlası yaralandı ve artık yaşamını çeşitli engellerle sürdürmek zorunda. Birleşmiş Milletler’in hesaplamalarına göre depremlerden 11 ilde 9 milyonu aşkın kişi doğrudan etkilendi, 3,6 milyondan fazla kişi yerinden oldu.

Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu, UNFPA’in Şubat 2024 verilerine göre; en çok etkilenen illerde (Adıyaman, Kahramanmaraş, Malatya, Hatay, Gaziantep ve Osmaniye'nin üç ilçesi dahil olmak üzere) düzenli ve düzensiz yerleşim alanlarda yaklaşık 760 bin kişi yaşıyor. Ortalama 64 bini hamile kadınlar olmak üzere üreme çağındaki tahminen 1,2 milyon kadın ve kız çocuğunun ihtiyaçları devam ediyor.

Depremlerden sonra geçen yaklaşık 17 ayın ardından sağlık ve koruma hizmetlerinin altyapısı, deprem öncesi hizmet sunum kapasitesinin hala altında. Hastane binalarının hasar görmesi ve sağlık personelinin hayatını kaybetmesi, özellikle doğum öncesi ve doğum sonrası bakım hizmetlerine erişimi kısıtlıyor. Üreme sağlığı materyal ve hizmetlerinin yetersiz olması, istenmeyen ve riskli gebeliklere yol açabiliyor. Öte yandan, konteyner kentlerdeki uygun olmayan yaşam koşulları, emziren kadınların ve bebeklerin sağlığını olumsuz etkiliyor. Temiz olmayan su, yetersiz sanitasyon ve hijyen koşulları enfeksiyonlara yol açıyor. Yaşanan travma, artan stres, yeni deprem korkusu nedeniyle kadınlar ve kız çocukları daha sık adet düzensizliği yaşıyor. Menstrüel hijyen ürünlerine erişim hala sıkıntılı.

Koruma alanındaki ihtiyaçlar da devam ediyor. Konteyner yerleşimlerinde dar alanlarda, kalabalık aileler bir arada yaşıyor ve bu güvenlikle ilgili riskler yaratabiliyor. Aile içi  şiddet riski arttı; sosyal normlardan kaynaklanan şiddet ve yoksulluk, travma sonrası stres, madde bağımlılığı vb. nedenlerle artıyor. Çocuk yaşta, erken ve zorla evlilikler artıyor; ailelerin kız çocuklarını okula göndermeye maddi gücü yetmiyor.  Altyapıdaki bozulma nedeniyle yaşanan elektrik kesintileri ve ışıklandırma yetersizliği özellikle kadınlar, kız çocukları ve gençler açısından güvenlik endişelerine yol açıyor. 

Kadınlar ve ergenler mevcut sosyal koruma hizmetlerine ilişkin farkındalıktan yoksun. Özellikle gençlerin psikososyal desteğe ihtiyacı var.

UNFPA, kamu kurumlarının koordinasyonunda, ortakları ile iş birliği içinde ilk günden beri sahada. Mobil ekipler ve hizmet birimleri aracılığı ile sağlık ve koruma alanında, özellikle kadınların, gençlerin, kız çocuklarının ve engelliler gibi özel ihtiyaç sahibi bireylerin ihtiyaçlarına yanıt verebilmek amacıyla bilgi ve hizmetler sağlıyor.

Sağlık alanında: Gebelik takibi, doğum öncesi, doğum sonrası ve yenidoğan bakımı hizmetleri sağlayan ekiplerimiz, Sağlık Bakanlığı koordinasyonunda anne sağlığı ve doğum hizmetlerine gerekli yönlendirmeleri yapıyor. Aynı zamanda, temel hijyen malzemelerini içeren kadın hijyen kitleri ile yeni doğum yapan annelere ve yenidoğan bebeklerine temel ihtiyaçlarını içeren anne-bebek kitlerini ulaştırıyorlar. Menstrüel hijyen yönetimi için de destek veriyorlar. 

Koruma alanında: Toplumsal cinsiyete dayalı şiddet ve çocuk yaşta, erken ve zorla evliliklere dair bilinçlendirme çalışmaları yürüten ekiplerimiz şiddete maruz bırakılan kadınlara ve kız çocuklarına da psikososyal destek sağlıyor. Aynı zamanda, ergenler, gençler, engelli bireyler gibi özel ihtiyaç sahibi gruplarla  onların  güçlenmesi için çalışmaya, onları farkındalık oturumları, sosyal grup etkinlikleri ve psikologlar ile desteklemeye devam ediyorlar.

Siz nasıl destek olabilirsiniz? UNFPA Türkiye’nin Deprem Acil Durum Müdahalesi

UNFPA Türkiye'nin depremden etkilenen kadın ve kız çocuklarının acil ihtiyaçlarını sahada nasıl desteklediğini videolarımızda izleyin:

Depremle ilgili Durum Raporlarımızda daha fazla bilgi edinin: